-Jako mały chłopiec pracował pan przymusowo w niemieckim gospodarstwie rolnym...
-Wlaściwie to pracowałam we własnym gospodarstwie, które Niemcy po 39 sobie przywłaszczyli.
-Jak był pan trakowany przez człowieka, który przejął wasz majątek?
-Było nas w sumie jedenaścioro. Ośmioro dzieci, matka, ojciec i nasza babka. Byliśmy traktowani w różny sposób w zależności od wieku. Mojego starszego brata często bito, ponieważ miał już własne zdanie i często uciekał od pracy. Ja miałem wtedy 9 lat, ale bardzo szybko dorosłem, kiedy mojego ojca wysłano do Oświęcimia.
-Wiedzieliście co się z nim stało?
-Nie do końca. Jedyną wiadomośc przekazał nam Stefan, mój najstarszy brat, który rozumiał trochę po niemiecku. Potem z plotek dowiadywaliśmy się różnych rzeczy. Takie rozmowy były jednak niezykle niebezpieczne i sami mogliśmy być za to zesłani do obozu.
-Jakie były pana obowiazki w gospodarstwie?
-Wypędzałem krowy i barany na pastwisko, musiałem dbać o to, żeby miały czysto w oborze, poza tym zajmowalem się kurami i królikami tzn. musiałem je karmić, czy też zabijać i patroszyć, jesli takie było życzenie bałera. My sami z tego co pamiętam przez całą wojnę prawie nie jedliśmy mięsa. Mieszkaliśmy w pomieszczeniu gospodarczym przy naszej oborze w strasznej ciasnocie. Do jedzenia dostawaliśmy głównie szary chleb, czasem jakieś warzywa. Kradzież jajka nie wchodziła w grę, wszyscy panicznie baliśmy się bicia.
-Myśląc o wojnie, co najbardziej wyryło się w pana pamięci?
-Głód i zimno. Wciąż nie opuściły mnie te same koszmary i lęki, jakie miałem jako dziecko. Np. palę w centralnym od wczesnej jesieni i wszystkie potrawy, niezależnie od ich kaloryczności, dodatkowo zagryzam chlebem. Dla pewności, że nie będę odczuwał chłodu i głodu, jaki cierpieliśmy przez te wszytkie lata.

-Jako mały chłopiec pracował pan przymusowo w niemieckim gospodarstwie rolnym...
-Wlaściwie to pracowałam we własnym gospodarstwie, które Niemcy po 39 sobie przywłaszczyli.
-Jak był pan trakowany przez człowieka, który przejął wasz majątek?
-Było nas w sumie jedenaścioro. Ośmioro dzieci, matka, ojciec i nasza babka. Byliśmy traktowani w różny sposób w zależności od wieku....

-Witam. Bardzo dziękuję za chęć udziału w rozmowie. To jest krótki uliczny wywiad na temat "Historia dzieje się na naszych oczach". Opowie mi Pani o dniu/ wydarzeniu, który jakoś zmienił świat? Proszę o Pani perspektywę.. Pamięta Pani coś takiego?
-A co mam nie pamiętać. Pamiętam jak dziś: słońce świeciło, pogoda idealna. Długo czekaliśmy na ten dzień. Miałam na sobie nowiuśką spódnicę w kwiaty i taką białą bluzkę co się wkładało na ważniejsze święta.
-Czyli od razu Pani wiedziała, że ten dzień będzie wyjątkowy?
-Cała Polska wiedziała. Mówię, że czekaliśmy na ten dzień z utęsknieniem. Mama narobiła nam kanapek, kompot rozlała na butelki. Babcia załatwiła całkiem dobre miejsca w sektorze dla rencistów to można było na ławkach posiedzieć. Oj, piękny to był dzień. A ile zmienił.
-Dobrze, a o jakim dniu Pani mówi?
-Nie powiedziałam? Mówię o wizycie papieża Polaka, Jana Pawła II, w naszym kraju. I te jego słowa" Niech stąpi Duch Twój. I odmieni oblicze Ziemi, tej Ziemi!". Pani Kochana, naród odżył, nowa energia. I proszę strajki, walka i komuna upadła. A to wszystko dlatego, że papież dał nam motywację.
Ale od początku mówiłam, że jego wizyta wszystko zmieni. Sąsiadka się śmiała ze mnie, że nawiedzona jestem, ale ja wiedziałam..
-Dziękuję za rozmowę.
-To ja dziękuję. Bo wie Pani tyle się o tym mówi, a nikt nas, szarych ludzi nigdy nie zapytał o to. Chociaż interesująco opowiedziałam?
-Jak najbardziej. Jeszcze raz dziękuję za rozmowę.

-Witam. Bardzo dziękuję za chęć udziału w rozmowie. To jest krótki uliczny wywiad na temat "Historia dzieje się na naszych oczach". Opowie mi Pani o dniu/ wydarzeniu, który jakoś zmienił świat? Proszę o Pani perspektywę.. Pamięta Pani coś takiego?
-A co mam nie pamiętać. Pamiętam jak dziś: słońce świeciło, pogoda idealna. Długo czekaliśmy na ten dzień. Miałam na sobie...

D: Czy dzisiaj również się Pani boi tak jak w czasach wojny?
Ż: Nawyki z obozu pozostały mi do dziś. Chowam jedzenie najczęściej w poszwach poduszki, czy kołdry, ale mam co jeść. Najadam się do syta, ale mimo tego zawsze zostawiam coś w zapasie. No i śpię zawsze na jednym boku- na pryczy zawsze było nas tyle, że musiałyśmy spać na boku. To chowanie jedzenia to trochę ze strachu, że może mi go w tak jak wtedy zabraknąć. Nie wiem już co jest strachem, a co zwykłym przyzwyczajeniem. Droga Pani, do strachu można przywyknąć i się z nim oswoić.
D: Ma Pani kogoś, kto mógłby wesprzeć Panią w obecnym czasie?
Ż: Nie mam żadnej rodziny. Nie miałam okazji stworzyć domu. W tamtych czasach nie myślało się o tym, liczyło się tylko przetrwanie. Wszyscy krewni poginęli, a Ci którzy wcześniej się uchowali i wyjechali są już starzy i nie wrócą. Czasem przychodzą do mnie sąsiedzi, sama też wychodzę do parku. Nie czuję się źle w samotności. Brakowało mi w tych latach prywatności, a teraz mam jej pod dostatkiem. Wtedy nawet załatwialiśmy się przy sobie, przestaliśmy mieć opory, chociaż na początku było ciężko.
D: Głód był jedną z form znęcania się nad uwięzionymi, czy jest jeszcze coś, co doskwierało Pani najbardziej?
Ż: Odczłowieczenie. Przestałam myśleć skąd pochodzę i jak się nazywam, w sumie do tego dążyli. Każdy miał dosyć i w pewnym momencie czekaliśmy na śmierć.
D: Są to na pewno bolesne wspomnienia, dlatego nie chciałabym przywoływać kolejnych trudnych momentów. Bardzo dziękuję za tych kilka słów.

D: Czy dzisiaj również się Pani boi tak jak w czasach wojny?
Ż: Nawyki z obozu pozostały mi do dziś. Chowam jedzenie najczęściej w poszwach poduszki, czy kołdry, ale mam co jeść. Najadam się do syta, ale mimo tego zawsze zostawiam coś w zapasie. No i śpię zawsze na jednym boku- na pryczy zawsze było nas tyle, że musiałyśmy spać na boku. To chowanie jedzenia to trochę ze...

- Pamiętasz, co wtedy robiłeś?
- Jasne! Miałem umówioną rozmową, w sprawie pracy. Ważna rzecz, postanowiłem pojechać taksówką. Wiesz, aplikując na stanowisko starszego sprzedawcy trzeba się nosić z fasonem. - Adam parska śmiechem, kiedy o tym mówi, ale zaraz się uspokaja. Jakby przywołany do porządku tematem rozmowy. - A taksówka utknęła w gigantycznym korku. Nie było nawet mowy by zdążyć na czas. Dziwiliśmy się z kierowcą, bo nigdy w tamtym miejscu nie było takich zatorów. Rekrutacja przepadła, ale ja i tak siedziałem w taryfie i jakoś tak bez namysłu patrzyłem jak bije licznik. Rozmowę nagrała mi ciotka i w tamtym momencie zmarnowanie tej okazji wydawało mi się największą tragedią. Licznik bił, a ja pogrążałem się w rozczulaniu nad własnym losem. No i kląłem przeraźliwie na korek.
- Nie wiedziałeś, czym jest spowodowany?
- Nie, myślałem że może jakiś wypadek...
- To kiedy ta wiadomość do was dotarła? Jak się dowiedzieliście, z radia?
- To był dziwny kierowca, zamiast radia cały czas leciała jakaś zapętlona, folkowa melodia. No, koszmar. - Znowu śmiech i znowu szybko stłumiony - Na chodniku, obok taksówki w której siedziałem zrobiło się zamieszanie. Jakaś kobieta zaczęła rozpaczliwie krzyczeć, ktoś podbiegł, starał się ją uspokoić, kilka innych osób nerwowo zaczęło sięgać po telefony. Oczy im się zaszkliły. Wysiadłem z auta, żeby dowiedzieć się co się dzieje. Pamiętam, że najbliżej mnie stała dziewczyna z ogromną, bladoróżową walizką. Zapadła mi w pamięć, była monstrualna. Dziewczyna popatrzyła na mnie zdziwiona: "Nie słyszałeś? WTC się zawaliło! Podobno zamach..." i wybuchnęła płaczem. Kuźwa, do dziś pamiętam to dziwne uczucie i myśl, która długo wracała do mnie, jako ogromny wyrzut sumienia. Pomyślałem wtedy "Uśmiechnij się, Adam - inni mają gorzej".

- Pamiętasz, co wtedy robiłeś?
- Jasne! Miałem umówioną rozmową, w sprawie pracy. Ważna rzecz, postanowiłem pojechać taksówką. Wiesz, aplikując na stanowisko starszego sprzedawcy trzeba się nosić z fasonem. - Adam parska śmiechem, kiedy o tym mówi, ale zaraz się uspokaja. Jakby przywołany do porządku tematem rozmowy. - A taksówka utknęła w gigantycznym korku. Nie było nawet...

- Witam Pana w studiu programu „Pytanie rodzi odpowiedź, odpowiedź rodzi pytanie.” Chciałabym poruszyć z Panem temat, który ostatnimi czasy wstrząsnął całym światem, a mianowicie- ujawnieniem się bractwa Iluminati, którzy chcieli podłożyć bomby pod mury Watykanu. Jak udało się Panu przeciwdziałać zamachowcom?
- Witam Państwa. Tak się składa, że często wielkie czyny są dziełem przypadku. Byłem we właściwym miejscu i o właściwej porze. Zobaczyłem podejrzany wóz- czarny bus z przyciemnianymi szybami, bez rejestracji. Z tego, co wiem, nie można mieć przyciemnianej szyby z przodu, więc podkradłem się bliżej, zerknąłem, czy ktoś jest w środku, po czym otworzyłem agrafką drzwi bagażnika.
- Jak Pan się nauczył otwierać drzwi agrafką?
- Byłem niegrzecznym uczniem i codziennie musiałem zostawać sam w sali szkolnej, pisząc do zeszytu 100 razy „Nie będę bić się z kolegami, nie będę rozmawiać podczas zajęć, będę odrabiać prace domowe.” W końcu zacząłem uciekać, a mając do dyspozycji tylko agrafki jakoś się nauczyłem.
- I co dalej się działo?
- Zobaczyłem w bagażniku karabiny, pistolety, granaty, zadzwoniłem na policję. W tym momencie zobaczyłem na dachu budynku człowieka. Postanowiłem dostać się do niego, bo myślałem, że będzie próbował popełnić samobójstwo. Potem się dopiero okazało, że chciał rzucić granatem w kościół...
- To brzmi jak z filmu akcji. Nie bałeś się?
- Ani trochę. Biegłem ratować czyjeś życie. Jak tam się już znalazłem, człowiek spojrzał na mnie i wyciągnął pistolet. Złapałem jakiś kawałek deski i rzuciłem w jego rękę tak, że i pistolet i granat wypadły mu na ziemię. A potem zwiewałem, całe szczęście, przyjechała policja i służby wojskowe.
- Niesamowita historia...

- Witam Pana w studiu programu „Pytanie rodzi odpowiedź, odpowiedź rodzi pytanie.” Chciałabym poruszyć z Panem temat, który ostatnimi czasy wstrząsnął całym światem, a mianowicie- ujawnieniem się bractwa Iluminati, którzy chcieli podłożyć bomby pod mury Watykanu. Jak udało się Panu przeciwdziałać zamachowcom?
- Witam Państwa. Tak się składa, że często wielkie czyny są...

Pomieszczenie w którym się znajduję tonie w mroku. Kiedyś ten przestronny budynek był halą produkcyjną bądź magazynem. Słyszę swój oddech ale również kroki zbliżające się w moim kierunku.
Po chwili widzę błysk zapalniczki i na moment pojawia się twarz mojego rozmówcy. Młody chłopak, ubrany dość niekonwencjonalnie, w wojskowe spodnie, oficerki i koszulę z podwiniętymi rękawami. Na prawym ramieniu widzę biało-czerwoną opaskę ze specyficzną literą "P" przekształconą w kotwicę.
-Nie mam dużo czasu, wkrótce będę musiał wracać do szeregu-mówi spokojnym głosem młody powstaniec rzucając prawie całego papierosa na ziemię.
-Jasne. To będzie tylko kilka pytań. Znam historię i...-zaczynam.
-Nic nie znasz! Nic nie widziałeś!
Eho jego słów prawie zagłusza moje myśli.
-Faktycznie nie było mnie tam ale...-próbuję zadać pytanie jednak powstaniec ucisza mnie ruchem ręki.
-Wiem o co chcesz zapytać. Mogę ci już odpowiedzieć. Wyobraź sobie piekło. Tak po prostu piekło-młody człowiek w spogląda ze smutkiem na swoje zakurzone oficerki.
-A jak myślisz? Czy z perspektywy czasu...
-Tak! Było warto!
Nie zdążyłem dokończyć pytania. Powstaniec podnosi głowę a na jego twarzy pojawia się duma, siła.
-Warto było oddać każdą krople krwi. Za Ojczyznę, za Polskę. Aby pokazać Niemcom, że jeszcze Polska nie zginęła.
-Strach...-rzucam hasło.
-Strach? To słowo nie istniało. Jak myślisz jakie szanse na przeżycie miałem ja czy nawet młodsi ode mnie w starciu z regularnym wojskiem niemieckim? Nie. Strachu nie było. Była determinacja. Coś czego dzisiaj moim rówieśnikom brakuje-młody powstaniec zapala papierosa.
-Emocje...-rzucam kolejne hasło.
-Co można czuć widząc jak bomby rozrywają twojego najlepszego kumpla, jak twoja dziewczyna zostaje ranna niosąc pocztę lub gdy twój brat lub siostra będąc blisko barykady kończą swój bieg po życie trafieni serią karabinu maszynowego?
-Pomoc...
-Brakowało wszystkiego. Tak po prostu wszystkiego. Nikt nam nie pomógł. Możesz sobie wierzyć w co chcesz ale wtedy byliśmy sami. Za jedyną broń mieliśmy młodość, determinację i miłość do Ojczyzny. Amunicja kończyła się równie szybko jak nasze życie.
-Żal...
-Nie żałuję niczego! Ani jednej chwili spędzonej na barykadzie. Ani jednej kuli, którą przyjąłem, ani jednej sekundy bólu. Nie żałuję ani chwili spędzonej na walce o wolność, o honor Polski-mówiąc to powstaniec rzuca niedopałek papierosa na ziemię i zaczyna odchodzić w ciemność.
-Czyli nawet gdybyś miał wybór...
-Tak. Zrobiłbym to jeszcze raz i nawet milion razy bo miłość do Ojczyzny to coś więcej niż mądra regułka w encyklopedii zwana "patriotyzm". Ojczyznę tak jak matkę, ma się tylko jedną i nigdy nie wolno o tym zapomnieć...nigdy. Polska, dla mnie to zawsze będzie COŚ znaczyć-w raz z ostatnim słowem jego postać rozmywa się w ciemności.

Pomieszczenie w którym się znajduję tonie w mroku. Kiedyś ten przestronny budynek był halą produkcyjną bądź magazynem. Słyszę swój oddech ale również kroki zbliżające się w moim kierunku.
Po chwili widzę błysk zapalniczki i na moment pojawia się twarz mojego rozmówcy. Młody chłopak, ubrany dość niekonwencjonalnie, w wojskowe spodnie, oficerki i koszulę z podwiniętymi...

Wykorzenieni[bookLink]3683257|Wykorzenieni[/bookLink]

Wykorzenieni[bookLink]3683257|Wykorzenieni[/bookLink]

 [bookCover]3683257|Wykorzenieni[/bookCover]